Wonderkind Magnus Carlsen (23) verdedigt vanaf vandaag (zaterdag 8 november 2014) zijn WK titel tegen Viswanathan Anand.

door Roel Wiche SCHAKEN – Stel dat u vanavond uw laptop openklapt en op een van de vele schaaksites een partij begint tegen een onbekende tegenstander. En na een zet of vijftien al tegen een hopeloze stelling aankijkt. Het zou zomaar kunnen dat u dan weggevaagd bent door niemand minder dan de wereldkampioen.

Nog steeds speelt de Noor Magnus Carlsen anoniem op internet, waar hij zijn briljante ingevingen test tegen willekeurig elke opponent. Zijn ware identiteit maakt hij zelden bekend. Met een paar muisklikken laat hij iedereen vertwijfeld achter. Waar Johan Cruijff met zijn lange haren en rebelse gedrag een modern tijdperk van het voetbal inluidde en Eric Heiden voor een revolutie bij het schaatsen zorgde, zo geeft Magnus Carlsen het imago van het schaken een geheel nieuwe dimensie. Het Noorse genie werd door magazine Cosmopolitan gekozen tot een van de 25 sexiest mannen in de wereld en is een stijlicoon van het trendy jeansmerk G-Star. Hij vierde zijn 23e verjaardag met de aftrap bij een wedstrijd van zijn favoriete club Real Madrid. Carlsen is mediageniek, fotogeniek en treedt graag op in tv-shows. In eigen land, Noorwegen, en in het India van zijn uitdager Viswanathan Anand heeft hij de status van een rockster.

Bovenal is de jonge, hippe grootmeester de eerste grote schaakkampioen van de internetgeneratie. Carlsen ontdekte de geheimen van het spel niet via stapels studieboeken en stoffige partijarchieven, zoals zijn voorgangers, maar door talloze uren achter de computer te zitten. Als kind speelde hij al tegen duizenden tegenstanders op het wereldwijde web, leunend op een verbluffende denkkracht en een ongeëvenaard geheugen. Toen hij amper vijf was kon hij alle hoofdsteden ter wereld opdreunen. Aan zelfvertrouwen geen gebrek: zijn gebruikersnaam op de schaaksites was ‘GM to be soon’ (ik word snel grootmeester). Toen hij 13 jaar was had hij die mijlpaal al bereikt.

Daarna rees zijn ster snel. Carlsen verraste de schaakwereld met zijn creatieve, superieure spel, waarin hij zijn tegenstanders op het bord in een wurggreep neemt en niet meer loslaat. Eind 2012 passeerde hij Gary Kasparov, vele jaren de machtigste tsaar in de schaakwereld, op de wereldranglijst aller tijden. Vorig jaar kroonde hij zich voor het eerst tot wereldkampioen, met een overwinning op Anand.

In alles staat Magnus Carlsen symbool voor het nieuwe schaken, dat met de doorbraak van het internet revolutionair is veranderd. De meeste liefhebbers zitten niet langer op een doordeweekse avond tot middernacht achter een bord in een zaaltje in het dorpscafé, maar spelen nu via laptop, iPad of de mobiele telefoon. Je vindt altijd een tegenstander en kunt zetten waar en wanneer je wil, 24 uur per dag. Het is dynamisch en snel, aangepast aan het leven in het Apple-tijdperk. Grote toernooien, zoals het vermaarde Tata Steel Tournament (het vroegere Hoogovens), zijn tegenwoordig live te volgen via internet, inclusief commentaar van topschakers. De strijd om de wereldtitel tussen Carlsen en Anand, die vandaag in het olympische Sotsji in Rusland begint, zal zich zet na zet ontrollen op de digitale snelweg. Alleen de romantici zullen gruwen van het schaken 2.0. De wonderlijke verhalen uit een fascinerende wereld vol excentrieke, soms onbegrepen geniën zijn gestold in vervlogen tijden. Het is amper meer voor te stellen dat er een parapsycholoog op de voorste rij zit om de tegenstander te beïnvloeden, of via gekleurde bakjes yoghurt zetten worden doorgegeven, zoals tijdens de vermaarde WK-match in de jaren zeventig tussen Anatoli Karpov en de Russische dissident Viktor Kortsnoj.

En wie herinnert zich nog de eerste titanenstrijd tussen Karpov en Kasparov, achter het IJzeren Gordijn, die na 48 partijen in een sfeer van verdachtmakingen en bizarre complottheorieën werd afgebroken? Groter kan het contrast niet zijn met 2014, waarin de regerend wereldkampioen de ‘Justin Bieber van het schaken’ wordt genoemd die sponsorcontracten afsluit ter waarde van een miljoen euro. Magnus Carlsen is een wereldster, gelanceerd door een bordspel dat hip en dynamisch is geworden. En het kan zomaar zijn dat u hem vanavond treft, aan de andere kant van het wereldwijde web, om een onsterfelijke partij te spelen. Veel succes.